FATE AVANG HIAN

Mite tawn leh hriat hnu  a sawi uartu bik han nih chu ka hreh deuh na chungin ka rilruah a awm ve miau si a, awm lo tak pawh a ni chuang lovang chu.

Fate hmangaihna hi a lo dang hle hian ka hre thin. Ka fapa tereuh hian ‘apa min duat em, min ngai em’ tih hi a ching reuh a; ‘Bawiha, ka rilru hmuh theih leh khawih theih i ni’ tite hian ka chhang thin a, hrethiam lo mahse a lawm ve hle thin tho. Khawiilo han vah chhuahte hian ka rilruah mitthlaah hian an cham reng thin a, a chang leh ‘kha tah khan a lawn anga a tla mai ang a’ te ka’n ti leh rih thin a. Ka awm a nawm loh zual chang phei chuan ka va be leh nge nge thin. Fate avang hian a chang chuan kan hlima a changin kan lungngai dawn zawng chu a ni phawt mai si a.

Zepnak emaw, tlangval chhung zawng khan ‘Enchim loh’ tia han sawi tur an awm hi ka hre lo. Tleirawl lai atang tawhin ngaihvarungthawn leh chhailai di-te chu kan lo nei ve thin a; mahse lungsi taka ‘ka enchim loh’ tia han chhal tur an awm ka hre ngai lo reng reng. Kan duh a, kan hmangaih a nih pawhin, a ni mai a. Hla phuah hi ka ching viau thin a, lengzem leh zem lo pawh ka phuah ve nual tawh chuan ka hria. Hostel-a kan awm lai atang tawhin ka thiante bialnu tan pawh ka phuah  malh malh hle; chung ka hla phuahah pawh chuan ‘enchim loh’ tihte hi ka hmang nual thin, mahse ka hmang ve maiah ka ngai. Ka fa ka’n hmu chiah erawh chu ‘Hmm, hei ngei hi a nih hi Enchim loh chu’ ka ti ta a ni. En nin loh, en kham loh aia ril zawk enchim loh hi hrilhfiah chi pawh a ni lo, hmuha mahni lama chiang(feel) chi a ni.  Kan hnar chunga kan mit chang ni lo thinlung hmangaihna mit nen kan thlira chu chuan hnuk hi a zen vang vang a chhung lamah hian min tham(thram) bet tlat mai a ni.

Fate han neih takah chuan mi nau pawh hmu ila kan fate kan hre chhuak a; mi nau tap leh nui rite hian kan fate lam min hawitir daih mai zel a ni. Tunah zawng kutdawh rau rauah pawh fate nena kut dawh chungah kher hi chuan ka kut pawh a hlawk  ta hle mai, mahni ka inchan zel tawh mai si a. An chanchin mite tana ngaihnawm miah lo tur pawh kha kan hre chak em em reng mai a. Han tih thinrim palha min han mutthilhsan daih phei hi chu mahni lam hi kan inthiam lo tha leh duh khawp chuan ka hre thin. Chuvang chuan an mu turte hi tihhlim  hram hram ka tum thin a, an tan thil ropui leh hlu tak han hlui tur leh han rochun tur ka nei lo tih ka hria a-an tana ka tih engkim hi nin chang awm thin mahse ning anga langa tih hi ka tum lo ringawt a, chu chu ka pek ve theih awmchhun ni hian ka hre bawk thin. Mite tan hian thu tha leh Nunna thu kan sawi chamchi a, ka hlauh ber chu ka nupui fanaute ka thlawh khum ang tih hi a ni ber mai.

Hmeichhe tlan hi ka ko ve zeuh zeuh tawh a; tum khat chu an nu hi a tlan a, an pa nena intithiam lo pawh an ni lo an pa farnu nen an intithiam lo a ni. A haw duh an ring tawh si lo va ko turin min ti a, ka va thawk phei ta alawm le. Ka kal hmain an in ka va tlawh lawk a, an fate chu khumah an mu rem mai a- a naupang ber phei chu khawhar takin a mu bem a ka fate chu ka mitthlaah an lo lang zawk a ka khawngaih ta em em mai a theihtawp chhuah ka tum ta a ni. Ka va thleng chu an nu nen chuan kan inngam bawk a, ‘lo kal buai duh suh’ min lo ti a; mahse tlan koh dan hi ka thiam  tan chuan ka inhre ve tawh a. Duh tawk an sawi hnuah thu chung ni lo ding chung hian sawi thauh mai ila min chhang ngam lo va, duh tawk kan sawi thei thin a ni. Chumi tum chuan a hmeichhe chhungte leh ka va koh tur ngeiin an duh tawk an sawi hnu chuan, ‘ka’n ding teh ang ka ti a, ka duh tawk chu ka sawi ve ta a’. Ka thiam zawng zawng sawm khawmin an fate lainatawm zia chu ka sawi ta a, chu nu chu a mittui a hnam tiam mai a-‘I lo haw duh miah loh chuan hun lo kal turah nuhrawn hrawna a aia chan chhe zawkah i dah a i kalsan tihna a ni ang’ ka ti a. Chutah an pa ber, Mizo pa tak chuan, ‘I haw leh ngei tur a ni’ a ti ta a, kan inhruai haw ta chuk chuk a.

Nu leh pa hi kan inang lo khawp mai hi a lo ni. Thenkhatin an fate hi enghelhah an nei lo thiam khawp mai a. A bikin naupang taka nupui pasal neia fa nei zut zut mai ho hian fa hlutna an hre lo deuh em aw ka ti thin. Tlema phan a lo chan hnu leh fa neih hi Pathian thu lo chuan a theih loh tih han hriat hnuah ngat hi chuan kan lo ngaihlu bik deuh em ni aw a tih theih. Thenkhat chu an fate ngaihtuah lem lo hian an leng mai mai thei a, an fate lah khawlaiah an tam reng bawk a. Fate tan hian nu leh pa mai bakah hian thian tha hi a lo nih theih khawp tih hi kan mizo vantlang nunah hian chawi lar a hun hle hian ka hre thin. Fate avang hian kan ngaihtuahna pawh kan sen a tul hle reng a ni.

Chhut chhut ila fate lo hi chu khawvelah hian Ro kan neih tak tak pawh a lo awm lo. A dang zawng hi chu kan inkawl chhawk a ni tlangpui. Thenkhat chuan chu chu an hre tak tak lo va, an ro lo zawk kha ro-ah an chhal tlat. Bible-in ‘I ro awmna apiangah i rilru pawh a awm’ a ti a, fate hi kan ro an ni tih kan hriat chian phawt chuan an lakah hian kan rilru leh ngaihtuahna pawh a awm ngei ngei ang.  Fate leh nu leh pa inzawmna hi chu a thuk khawp a, thil dang zawng hi chu kan then thei mahse kan fate erawh chu an dam chhungin kan fate an ni dawn. Nupa pawh hi a inthen theih mai, tum phawt chuan; mahse fate erawh, ni lo turin a siam theih tawh loh  an sual an thatah kan hming a lang kumkhua tawh dawn a ni.

Nu leh pa leh an fate inkarah ka ban ka phar ve fo thin a, ka hlim phah hle thin. Tum khat chu an fapa mal neih chhun khan damdawi a lo ti ve thin a, an han hriat chhuah meuh chuan a lo tlai tawh hle. A nu kha fate tana rilru seng tak chi kha a ni a; a enkawl dan kan zawnga mualpho huamin kan ti tlang zel a. Pathian khawngaihna a zarah hman nia  Mizoram ka han hawn khan a lo fel tawh hle mai a hna tha tak hmuin tlangval fel tak a lo ni tawh a, ka lawm hle- a nu’n a tana rilru a sen rah a ni a, ka lawmpui hle a ni. Tam tak hi chuan an sual kan ti ringawt a, an tan rilru kan seng peih tawk lo fo hian ka hre thin a, chung mite chu puih pawh a tha natthlak hle thin. Tum khat dang erawh chu an nu hian a thiam thu a  sawi zarh zarh a, a enkawl dan a’n sawi chu tuma tluk loh tur a ni - sawi tur ka hre lo, ‘I lo thiam mah mah a nih chu’ ka ti a, a haw lek lek a, mahni a inpuh phal miah lo a ni.  Pathian hnenah ‘A tih ngaihna reng reng ka hre lo va I lam ka lo hawi tawp mai a ni e’ kan tih zawk hi a tul fo, thiam intihna hian Pathian kan punna a dal thin.

Mahni tan mai ni lo, fate avang chauh pawh hian Pathian lam ngaihsak hi a lo va tul em ka ti thin. Khawvel min sutu hi a in-develop chak si a, kan chhungkua kan fanaute a run mek a ni. Upa Hmangaiha tawngkam ka hre reng thin pa-te ve tak a ni a, ‘Ram buai laiin Sardarji palian pui maiin min mana min han hrawm mai chuh kei pa-te a kara ka’n tang tha duh lo lehnghal chu min hneh e’ a ti a. Khawvel min buantu hian chak takin min buan a, chhungkua kan inhung bingna pawh pawisa miah lovin a rawn tawn pawp pawp mai si a, kan tan viau pawhin min hneh thial a ni a, kan tan that duh loh phei chuan min hneh hle dawn zawng a ni phawt mai.