PIPUTEN HMEICHHIA AN LO VOH

Tunlai chuan nupui pasal kan inneih hian kan sakhua leh lawina kan tifel hmasa tlangpui tawh a, hei hi nihphung nghet takah kan la tawh a ni. Kohhran hrang an inneih dawn pawhin an lawina tur an inpe fel hmasa a nih loh vek pawhin an lawi dun dawn lo tih an inhre lawk a, mihring kan zalen tawh hle. Hman lai Mizo nunah erawh kha chuan an ‘Sakhua’ khan a thunun tlat avangin an Sakhaw biak kha a nuar anga a rawn sawisa hrep mai ang tih kha an hlau a ni. An hrisel theih loh emaw vanduaina an tawk mawlh mawlh emaw a nih chuan  an Sa biak kha a nuar taah an ngai a, tlawn lungawi a tul thin. Chi leh kuang kengtu chu mipa anga an ngaih avangin Chhungkaw Sa biak pawh mipa Sa kha a ni.

Mipain a sakhaw biak a thlak duh chuan an chi bil Sa biak atangin hnam(chi) dang Sa a va be thei a, chu chu saphun an ti a, Ralte pain Luseia sa a phun tawh chuan Ralte a ni tawh lo va, Lusei a ni tawh a. An sakhua an tlawn lungawi zo dawn lova an hriat emaw chi dang Sa kha a malsawm zawk emawa an hriat chuan saphun an thlang mai thin. Hmeichhia erawh chuan sa an phun ve thei lo va; a pasal Sa biak kha be ve tur a ni. “Hmeichhia leh chakaiin sakhua an nei lo” tih tawngkam hi deusawhna lam a ni lo va, thawk palai an nihna ki atanga sawi an ni. Tunlaia Kristiana kan inpe hi mi thenkhat chuan ‘saphun anga sawi luh tum an awm thin a, a dik ziktluak lohna chu tunlaiah chuan hmeichhia pawh Kristianan an inpe thei a, saphun ang zawnga kan sawi dawn chuan hmeichhiain sa an phun ve thei lo.

Pasal a neih hnuah pawh a pasal chhungte Sa kha a la be ve thei chuang lo, an indan hma chu. An indan hma chu sakhaw bul bal nei lovin a awm ang a, a pa sakhua kalsan tawh si pasalte sakhua la zawm ve thei si lovin a awm ang; chu chu dahhniamna lam ki a ni lo va, mawhphurhna tak tak la pek loh vang leh sakhua tinuar tura mawh la thei lovin an dah zalen a ni zawk mah. An indan hma erawh chuan a pasala chhungte vawkpa sutnghak sa erawh dan angin a ei ve thei thei lo, a ei ve vaih chuan a pasala chhungte Sa biak kha a nuar anga chhungkuaah a rawn tuan dawn a ni. Kawng khat chiah a awm, a ei ve theih nan: a pasal pa chuan, “kha uipui kha sa pe ve rawh u” a ti ang a, tichuan sa chu a ei ve thei ang. Sakhua an bum a ni. Uipui na na na chu an Sa biak khan a thik lo va, an monu chuan a rawp em em vawksa tlei leh puar taka a ei ve theih dan tur an zawnsakna ki a ni a, deusawhna lam ki a ni lo ve. Hman lai khan vawksa hi an ei zen zen lo va, an rawp thei hle ang tih pawh a ngaihtuah theih.

A pasal nen an indan tawh chuan ‘sakung an phun’ dun ang a, tichuan a pasal Sa chu a be ve thei tawh ang. A pasalin a thihsan chuan a pasal thlarau chu an in kiangah thla thum a awm tura ngaih a ni a, chumi chhung chuan a pasal thlarau chu chaw a pe-tlaichhiah ve thin tur  a ni. Thla thum a pelh hmaa mi dang a ngaih chuan uire a ni ang, pasal nei lai anga chhiar tur a ni. Thla thum hnuah chuan a pasal thi ta laka a inthen nan “kaihchhuah/kaithian” a ti tur a ni a, a hmeichhe paten ar thlahual an tihsak ang a, a kaiha inkaih chhuah erawh phut a ni kher lo. A pasalte inah pawh awm zui duh se, a awm zui thei tho va, amaherawhchu kaihchhuah chu an ti ngei tur a ni. Hmeichhe tam tak chu an pasal chhungten an chelh zui fo va, tin, indang tawh an nih pawhin Kaihchhuah tih tho a ngai a. A nuta a lo kal ang a, ar a rawn keng ang a a rawn ral ang, an talh tur a ni, kaichhuak emaw kaithang emaw kher lo mahse kaithian an ti ngei tur a ni. Hmeichhe kaichhuak tur nei lo nih hi an duh ngai lo va, mi tlahlang zah phur lo an nih avangin khual khuaah pawh nei se pazawn an nei hram hram thin. Chutih rual chuan a pasala pate chhungin kaichhuak tura an nawr reng hmeichhia an awm ve bawk a, chung mite chu mi lepler anga ngaih an ni a, khawhar inriak lo ngai zui an nih phei chuan hmeichhe nasaah an chhiar thin.

A pumpuia ngaihtuahin hmeichhiate hi thawk palai angin an dah ber a, Chakai sa sa ni suh, hmeichhe thu thu ni suh ti pawh hi chumi atanga lo kal, khawiah pawh tla/awm thei anga an ngaihna ki a nih hmel. Tunlai Kristianna engah erawh chuan hmeichhia hi an zawh loh mawhphurhna kan pe ta mai em ni tih tur a ni a, pipute khan an duat thiam hle zawk a ni. Kohhranah Rawngbawlna rip tak tak kan pe a, chhungkaw mawhphurhna fa enkawl leh thil dangah an hah bawk si a, chhungkua pawhin a tuar hle a ni.

Ka han ti ve mai mai a ni. Hmeichhe deusawhna tawngkam hrang hrang kan hriatte hi han bihchian chuan deusawhna lam a nih hmel loh e, an duhsakna leh an thuammawina ki a ang mah.