TAH KHUA A SEI

Ni dang zawng aiin ka hnathawk ka haw har tum ani a, ngaihthat lohna pawh nei lem lo chuan kan In panna kawng rualrem lo tak chu ka zawh thla a, Electrict current a awm loh avangin tluk mai pawh a hlauhawm thin hle  reng a. Chhak deuh atang kan In ka’n hmuh chuan ka ngaih chu a tha chiah lo, mi zawng zawng an thim vek laiin Petromax an lo chhi eng ut mai a, kan kawt velah chuan mi thenkhat hi an phe vel ruai bawk a. Tlangval thenkhatin ka thu lova kan pindan bang an rawn zawn chhuak ka hmuh chuan a lawmawm lam anih chu ka ring tawh lo pang a. Amaherawhchu Pathian zarah kan chhungkua hi kan hrisel ve a, ka nupui emaw ka fapa emaw chunga thleng turah chuan ka beisei miah lo va, ka ring phal hek lo. Thingtlang lama kan chhungte zingah chhiat tawk an awm ani ang. Mahse kan thenawm nu Nu Chhingi’n “Awi Rengpui” tia a tap ri ka’n hriat chiah chuan ka ngaihtuahna kal kual vel ruai chu a tawp chawt a, kan In lam pan chuan ka lim thla ta a ni.

Thil tam tak min lo hrilha a thenin min hnem an tum bawk a engmah chiang taka hriat ka nei meuh lo, an sawiho kha. Ka hriat chhun erawh chu tu tih hriat lohin ka nupui a pawngsual a, a that zui tih kha a ni. ‘Pawngsuala that zui’ tih hi chanchinbuahte ka lo chhiar ve zauh zauh tawh thin a, pawhlah takin ‘a va runthlak em’ ka lo ti liam ve mai thin a, kei veng keltila nitin ei chawp zawng chungah hian a lo thleng ang tih ka dawn ngai lo. A lo thlen meuh chuan chhun ang maiin a na a ni; ni, a na, a na vawng vawng mai. Pathian thu hmanga inhnem tur tak ngial pawha thlarau lama hausa ve lo, sepui ruah do ve tawp mai ka ni a ka rilru na hi... tehkhin tur ka hre lo.

Ni dang ang bawkin hnathawk turin kan kawmchhak Pu Khumate inhnuai lam chuan ka chhuak a, chutah chuan furniture vel siamin ka ni leng mai thin. Hemi ni ber kher hi chuan Pu Khuma’n “Ti teh kan tlangvalin pum nuam lo a sawi tlat, midang pathum hruaiin kan thingzai i zuk trip dun teh ang  a tha tha i thlang ve dawn nia” a tih avanga kal ta kha ka ni a. Chuti ni lo se he thil hi a thleng malek tur, a chang hi chuan Pu Khuma  pawh hi ka dem lek lek thin. Tlai lam zanriah ei kham hun awm velah Nu Chhingi fanu Kimi’n kan fapa Mazuala kum thum  mi lek chu dawra thil leipuiah a sawm a, chumi an kal hlan a thil thleng chu a ni. Kimi-te dawr kal haw hian kan In atanga mipa khat kut kawr dum bun, lukhum hmathlawk khum tlan chhuak lai chu a hmu hman a, khua a thim tawh avangin tunge tih a hre thei lo a ni.

            Ni thum a liam ta YMA pawh an tin tawh, thenawm khawvengte chu an la rawn chuangkai reng a. Lu men zan ata tawh khan Pathian thua hnemna hi ka tawng reng a, ka riru chhungril takah erawh chuan an tawn ve loh vang maiah ka ngai thung. Min hnem ta ber chu tlangvalhovin, “he mi sualpa hi kan hre chhuak anih ngat chuan a nung chungin kan hlep ral ang” tia an sawi kha a ni. Police-ho lah chuan hetiang ti duh tur hmelma emaw mimal taka ertu emaw ka neih leh neih loh hi min zawt chhen mai bawk a,  keia kara min ertu tur awm reng reng hi ka hre lo. Ka hmel, ka che zia leh tawngkam avanga min lo nel lotu hi chu an awm ka ringhlel lo, amaherawhchu ka nupui pawngsual a that zui duh tur awm hi he khawvelah hian hriat ka nei lo. Thingtlang atanga pem lut mi inhnuai luaha khawsa thin, vanneih nge vanduai asiama parawl zu ngawl vei pawisa nei lo tawn remchan avanga tlawmtea In kan leisaka khawsa ve tawk tawk kan ni a. Daifem mah nise thenawm kan nei a kan chhungkua kan hlim bawk a, tin, kan hau a la tak lo bawk a kan khawsak pawhin hma lam a pan chuan kan hria. Mahse hetiang hi kan ni ta si a hmalam hun tur reng reng ka la ngaihtuah ngam lo.

Rengpuii nen hian khaw khat chhuak kan ni a, nghet taka inngaizawnga innei kan ni. Ka hriat tirh ata tawh a nungchang miten an fak chiam emaw an sel chiam emaw ka hre ngai lo va, mi vantlang a ni. A hmel pawh chuti tho,”A va’n hmel tha em” tia an sawi ka hre ngai lo va, “ A va’n hmel chhe em” an tih pawh ka hre ngai chuang lo. Mahse mite hmuh loh amahah hian hmuh ka nei a; ka duh ngawih ngawih mai a ni. Hmangaihnain min phuar belhbawm tawh hi chuan kan inen dan hi a lo dang hle tawh a, hmel hian a chang hnung raih mai a kan duh ber chu an hmel phena an rilru kha a lo ni zawk. Engtiang pawhin inthuam se Rengpuii hi ka hmangaih tho va, a inhmeh loh deuh leh inhmeh lo deuhin ka hmangaih mai a. Mawi taka a inthuam hma pawh khan keimahah a mawi tawh sa tlat a ni. Amah avangin nun hi ka thlahlel thin a, a tel lo chuan kut ni vangthla pawh hian nawmna reng reng nei hian ka hre ngai lo. Mite min dem fiamna kha ka haw phal ngai lo va, ka duh dan tak chuan vantlang hian kan inkawp tih hria se tuman min chuhpui lovin min pa pek tawp se la ka duh ber thin; kan inkar thu tui taka min sawipui peihte kha ka nel berte chu an ni. A nu leh pate pawh thingtlang nu leh pa mawlmang ve tak mai ni mahse ka hmangaih ber hringtu an nih avang khan ka zah em em thin a, a nuta leh laizawnte thleng khan ka duhsak em em vek thin.

Nula tlangval inngaizawngten an zawh  kawng chhuk leh chho hi chu kan zawh chhuak dun ve zakin ka hria a, mahse a lakah hian chhuan tur ka neih ka hre ngai lo. Mawlmang takin kan inhmangaih a, ropui leh changkang taka cheibawl pawh a ni lo mahse hei hi erawh ka hria – a nghet tih hi. Chutichuan keimahni lamah inthiam lohna nei miah lovin kan Pastor kutah Dan khatnain kan  innei a, kan hlim ta em em mai a ni.

Fate kan han neih ve takah chuan In dan mai thaa hriatna kan nei a, mistiri hna hi ka chem kalna lam tak anih ve avangin kan chhungkaw ei tawk lek na na na chu ka huphurh lo bawk a. Lehkhathiam ni lo mahse Rengpuii kha chhungkaw tana rilru seng tak mai mi a lo ni a, In dan dawn rau rau chuan Aizawl lama pem kha a rawt ta tlat mai a. A ni lah tak a, khawpuiah hi zawngin mistiri-a ei zawng tan pawh hnate a lo thahnem zawk a chu chhapah naupang seilenna tur zel atan pawh a thlannahawm zawk bawk a. Chhungkuaa kan sawiho fe hnuah hmasawnna tur zawk anih beiseiin Chanmari West-ah mi inhnuai luahin kan khawsa  a, chumi hnuah tuna kan awmna(veng chhung tho)ah hian kan insawn thla leh a, heti hi kan ni ta a ni.

          
 Engemaw changte hi chuan ‘ka nupuiin emaw ka fapain emaw min thihsan ta se’ ti te hian ka suangtuah lawk ve thin a, suangtuahna maiah pawh na ka tih thin em avang hian ‘tul lova rilru tihhahna mai mai’ tiin thil dang ka ngaihtuah vat thin. A dam bik nih pawh kan thlakhlelh loh avangin thih hmasak kan inchuh thin hial reng a. A dam zawka chu ka ni ta si a le. Kan fapa tui taka a zan mu ka thlir chang ringawt pawh hian ka mittui a va  tla tam tawh em! A lungchhiat tah changa a nu a lam ringawt pawh hi ka va’n tahpui zing ta em! Eng chen nge a hlim nui ri pawh hian min velh dawn le?

A taka thihnain min han tham meuh chu a lo la danglam kher mai;  thi lovin ‘pawngsual’-ah pawh khan tawp se na ka tih tawh dawn tho nen.. ka nupui mi sual kuta chhantu ngai tak maia a’n thi hi a na ka ti ber mai.

(Ka thawnthu ziah, ka chawlhsan tak daih a nia, a mood-ah ka cheng leh hlei thei tawh lo va, ka’n post phawt ang a, ka cheng leh thei mai thei a sin.)