MIN PHUAR NGHET ZEL RAWH LALPA, NANG NEN

Thu thuk leh philosophy ril tak tak nena pathian zawng ni ila I hnen pan aiin Hindu sakhua ka zawm tawh tur; pathian tihbaiawm tak, hla taka awm  pawl phak loh leh len dunpui ngam loh khawpa tihbaiawm ringawt beisei ni ila I hnen pan lovin Muslim ka ni zawk tur. Hausakna leh ropuina ringawt ka hmatar ni se, hmingthanna duh vangin serh leh sang nei lovin eng thil pawh ti duh ni ila ka be hauh lo tur che. Lei hi engkim tawpnaah ngaiin thih hnu nun  beiseina reng nei lo ila; I hmangaihna hre lovin tal pawl vel mai mai ni ila; ka nun hian hruaitu reng mamawh lo se ka bel hauh lovang che. MAHSE, ka phak tawk mawl taka rawn inpuanga  hmangaih aw nema min sawma min lenpui duhtu -he khawvel dang zel ah hian nang lo chu belhtlak hruaitu ka hmu lo, chuvangin Min phuar nghet zel rawh Lalpa, nang nen.

Mahni thilsiam, an duh vang renga bawhchhiate hruai let leh tura Mahni Fapa mal neihchhun meuh pawh zuah lova hlantu, hetia fate ka lo neih ve takah  hian min hmangaihna hi a lo va thuk em ka ti thar leh a ni. Kei zawngin ka hmelmate chu sawi loh, ka laina leh ka chipuite tlanchhuah nan hian ka fate zinga mi tumah hi  ka hlan phal dawn si lo. Sal tang chhuahte dinhmun naranah pawh min dintir mai lovin, I vantirhkohhote tan pawha thik tham khua leh tuiah leh ro luahtu dinhmunah meuh min la hlangkai duh hi ka mihring mihrinna hian a ngaihtuah chhuak zo lo a che, ka chhandamtu I thuruk hi.  Mahni fate ngei pawhin thil an tih sual hian an nu leh pa nih ringawt pawh kan zak a ni a, heti taka suala bosal tawh leh mahni nawmsakna kawnga tlan tawhte; nangmah hnaih chakna reng reng nei lo thinte tan pawha ‘kan Pathian’ nih zak hauh lova I khawngaihna bana min la kuah duh hi a mak ka ti lo thei lo a ni.

Lal Isu, nangin min rawn zawng  a, keiin ka bihruksan che a. Engkim siamtu leh neitu kha keimahni vangin engmah nei lovin an siam che a. Thu mai pawha tui siamtu khan ‘ka tui a hal’ I tih a ngai maw? khawvel nangmaha a her laiin nang erawh khawvelin an khengbet si che. Ka dam theih nan I tuar a, ka nun theih nan I thi si. I tawrhnaah hian min thlahtu bulte kha ka dem phak lo, min hmangaih avanga I tawrh hnu pawha ka la tlan bosan leh thin che hi ka indem a ni. Kalvari ennawm kha mawi ti ve turin ka mit min hruk faisak la, ka  nun hian a hlat tawh loh nan che Min phuar nghet zel rawh Lalpa, nang nen.

Ka tana I that tehlul nen hian damchhung khawsak lungkhamnate avang hian ka bosan leh thin che a. Ka dar tawnah rualawhnaten min uai a, mahni inhmangaihna chuan ka nghawngah min zem a, duhamna leh pamhamnate chuan ka kawchhungah min luhchilh a, ka buai leh thin a nih hi. Mahse I khawngaihna chuai ve ngai lo hi ka tan hian a lo va thuk bik em, hei hi ka tawngtaina lo ni se.

‘Ka nun  tuihal a leng vela

Riaka cham hlenna a awm lo.

Kawtthler in nuam, hmun mawi tinreng,

Dam chhung rei loteah pawh a tawk zo lo.

                Kalvari tlang ka hahdamna

                Tholeh Krista ka innghahna

                Thlahthlam phal loh nun ka nei ta

    Thisen thiltihtheihna kraws ka tan damna.’

Ni, I tel lo hian riaka han chamna tur hmun nuam reng hi a lo awm lo. Khawvel hlimna hi a hun lai chuan a nuam lo a ni lo, mahse riaka cham nan a lo tawk lo a ni, zingah a lo par a, tlaiah a chuai leh mai thin anih hi. Kalvari tlang erawh  a lo va hahdamthlak em!  Khawvel miten hlimna an chan san theih ber ai pawha hlimna ropui zawk chu min pe tawh a, ‘Lalpa, nangmah ngei hi a ni mahni chauh pawha him taka mi awmtir thin hi ni’. Nangmah hlata nawmsak ai chuan I kianga hrehawm hi a lo hlu zawk a ni tih min zirtir zel rawh.

Khawvel mi ropui leh thiltitheiten ruai an buatsaih changte hian tum khat pawh sawm ka la ni ve ngai lo, mahse lei leh van Lalberin ruai I buatsaih changa I dawhkan kilpui ve tura min han sawm thinte hi a hlu ka va’n ti em! Kei misual tawmkai lo hi I mi thianghlim inpawlkhawm Kohhranhoahte min han teltir ve a, mi fel lo awm khawm hi Van atang Kohhran Thianghlim tiin min chhalsak zawk maw?   Ka tan chuan a hlu thlawt a ni, ka ropuina I ni a, ka nunna- van eng mawiin a chim pil hma loh zawng min phuar nghet zel rawh Lalpa, nang nen.

Mahse Lalpa, kei zawng ka pan em mai. Thlalerah ka kal a, ka tui a hal a; kawr ruam ka zawh a, ka zam leh thin. Ka himna turin ka phat che a, khawvel mite hmaah ka zahpui thin che; mahse Ar khuang mai mai pawn Petera sual nih inhriatna a pek theih chuan I thlarauin min thawng harh la nang nen chuan ka zam lo vang. Ka hming hnaisai lo hi Lal Isuan rorelna hmaa a tan dawn phawt chuan I hming hi tan ve ka tum ang e; chutiang taka chakna ka neih theih nan min phuar nghet zel rawh Lalpa, nang nen.